Μελέτη περιπτώσεων συντήρησης σύνθετων αντικειμένων

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤHΣ: Β. Αργυροπούλου

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ  ΣΥΝΤΟΝΙΣΤHΣ: Α. Καρατζάνη

ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ                                   Υ

ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ                                 13

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ      2Θ+1Ε

ECTS                                                                6

ΤΥΠΙΚΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ             Β΄

ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ:

ΣΤΟΧΟΣ

Στόχος του μαθήματος είναι η εμβάθυνση στη θεωρία και μεθοδολογία της συντήρησης σύνθετων κινητών και ακίνητων μνημείων της πολιτιστικής κληρονομιάς με περίπλοκα προβλήματα διατήρησης.[1] Επιδιώκεται η ανάπτυξη των ικανοτήτων κριτικής αξιολόγησης των επιμέρους αξιών που συμβάλλουν στη διαμόρφωση στρατηγικής και στη λήψη αποφάσεων με σκοπό την αποτελεσματικότητα των επεμβάσεων συντήρησης. Επιπλέον, εκτιμάται η αναγκαιότητα ύπαρξης διεπιστημονικής συνεργασίας, οργάνωσης και στελέχωσης ομάδων εργασίας καθώς και η τήρηση των κριτηρίων για την ιεράρχηση επεμβάσεων και μέτρων προστασίας.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα αναφέρεται σε περιπτώσεις συντήρησης σύνθετων αντικειμένων, με κριτήριο το συνδυασμό διαφορετικών υλικών και τεχνολογιών κατασκευής τους, τις διαφορετικές ιστορικές φάσεις κατασκευής, χρήσης ή λειτουργίας τους, τις ιδιαίτερες περιβαλλοντικές συνθήκες διατήρησής τους, τα ειδικά προβλήματα φθοράς και τις διαφορετικές αξίες που συνιστούν το σύνολο και που επιλέγονται να διατηρηθούν και να αναδειχθούν.

Εξετάζονται και αναλύονται, μέσω της μελέτης ειδικών περιπτώσεων, ζητήματα συντήρησης όπου η «συνθετότητα» του προβλήματος διατήρησης ενός αντικειμένου δυσχεραίνει τη λήψη αποφάσεων και επιβάλλει ή προωθεί ένα νέο, καινοτόμο, και κάποιες φορές αμφιλεγόμενο τρόπο εξέτασης, ανάλυσης, διάγνωσης, παρουσίασης ενός μνημείου της πολιτιστικής ή φυσικής κληρονομιάς.

Ενδεικτικά θέματα ενοτήτων που θα παρουσιασθούν: Συντήρηση ενάλιων αντικειμένων, συντήρηση μεσαιωνικών βιβλιοδεσιών, συντήρηση σύνθετων λειτουργικών υφασμάτινων αντικειμένων, συντήρηση δημόσιων τοιχογραφιών, street art και γκραφίτι, συντήρηση βιομηχανικής κληρονομιάς, συνολική αντιμετώπιση στη συντήρηση αρχιτεκτονικών μνημείων (δομικών και διακοσμητικών στοιχείων, μαζικές επεμβάσεις συντήρησης (σωστικές επεμβάσεις, επεμβάσεις σε σύνολα αντικειμένων κ.ά), συντήρηση σύνθετων ψηφιδωτών, συντήρηση εφυαλωμένων κεραμικών, συντήρηση οργανικών υλικών, συντήρηση σύγχρονων γλυπτών, συντήρηση σύνθετων/σύγχρονων εικαστικών έργων τέχνης, συντήρηση έργων από συνθετικά υλικά, συντήρηση επίπλου κ.ά.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Argyropoulos V., Koumparou N., Bei A., Giannoulaki M., Malea A., Rapti S., Pournou A., Boyatzis S.C., Tsompanidis A. , forthcoming, Tackling the difficulties in the conservation treatment and stabilization of marine composite medieval swords, accepted for publication ICOM-CC WOAM conference proceedings, held at Florence Italy, May 2016.

• Beerkens, L., and Learner T., eds. 2014. Conserving Outdoor Painted Sculpture: Proceedings from the Interim Meeting of the Modern Materials and Contemporary Art Working Group of ICOM-CC, Köller-Müller Museum, Otterlo, the Netherlands, June 4–5, 2013. Los Angeles, CA: Getty Conservation Institute.

• Chatzidakis M. (2016) Street art conservation in Athens: Critical conservation in a time of crisis, Studies in Conservation, 61:sup2, 17-23.

• Corzo, Miguel Angel, and Mahasti Ziai Afshar, eds. 1993. Art and Eternity: The Nefertari Wall Paintings Conservation Project, 1986-1992. Santa Monica, CA; Cairo: Getty Conservation Institute; Egyptian Antiquities Organization.

• Dempwolf, T., 2006. Industrial heritage conservation: the historic diesel power station in Wustermark. The object in context: crossing conservation boundaries: contributions to the Munich Congress, 28 August-1 September 2006. Saunders, David; Townsend, Joyce H.; and Woodcock, Sally (Editors). London, United Kingdom, International Institute for Conservation of Historic and Artistic Works.

• Rainer, L., and Manning, L., eds. 2013. The Siqueiros Legacy: Challenges of Conserving the Artist’s Monumental Murals: Proceedings of a Symposium Organized by the Getty Conservation Institute, October 16-17, 2012, the Getty Center, Los Angeles. Los Angeles: Getty Conservation Institute.

• Rivers S, Faulkner R., Pretze B.,(eds), 2011. East Asian Lacquer: Material Culture, Science and Conservation. London, Archetype Books.

• Stefanis, N.A., Chatzi, K., Zioga, K., Theoulakis, P. 2010. Study for the in situ preservation of the clay architectural elements from the excavation of the Neolithic settlement of Dispilio, Greece. In: 8th International Symposium on the Conservation of Monuments in the Mediterranean Basin: Monument Damage Hazards and Rehabilitation Technologies, 31 May – 2 June 2010, Patras, Greece .

• Teutonico, J. M., and Matero F.G., eds. 2003. Managing Change: Sustainable Approaches to the Conservation of the Built Environment: 4th Annual US/ICOMOS International Symposium Organized by US/ICOMOS, Program in Historic Preservation of the University of Pennsylvania, and the Getty Conservation Institute, Philadelphia, Pennsylvania, April 2001. Getty Conservation Institute Proceedings Series. Los Angeles: Getty Conservation Institute.

• Verbeeck M.(2016) ‘There is nothing more practical than a good theory’: Conceptual tools for conservation practice, Studies in Conservation, 61:sup2, 233-240.

• Houlis, Konstantinos, ‘A Research on Structural Elements of Byzantine Bindings’, in Ancient and Medieval Book Materials and Techniques, eds. M. Maniaci and P.F. Munafò, Studi e testi, 357-358 (Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana, 1993), pp. 239-268.

• Middleton, Bernard, C., The Restoration of Leather Binding (New Castle: Oak Knoll Press and London: The British Library, 1998).

• Petherbridge, Guy, ‘Sewing Structures and Materials: A Study in the Examination and Documentation of Byzantine and Post-Byzantine Bookbinding’, in Paleografia e Codicologia greca (1991), Atti del II Colloquio internazionale (Berlino-Wolfenbüttel), 17-21 ottobre 1983 (Alessandria: eds. D. Harlfinger and G. Prato, 1992), pp. 383-407.

• Szirmai, J. A., The Archaeology of Medieval Bookbinding, Aldershot: Ashgate, 1999.

[1] Για τον ορισμό της έννοιας «μνημείο» βλ. Νόμος υπ’ αριθ. 3028, Άρθρο 2, παράγ. γγ (ΦΕΚ Α 153/28-6-2002), και European Network for Conservation-Restoration Education, 2014, On Practice in Conservation-Restoration Education, approved by the ENCoRE GA 28. March 2014, Accessed from: http://www.encore-edu.org/PracticePaper2014.html

.